Wellicht niet.
Maar als jeugdauteur en mama van drie hoop ik van wel.
Want onze kinderen groeien vandaag op in vreemde tijden. Na decennia van voorspoed en haast vanzelfsprekende vrede, komt alles in alle hevigheid bij elkaar: wereldleiders met narcistische en dictatoriale trekjes, meer oorlogen dan tijd om ze te volgen, verworven (vrouwen)rechten die met verontrustend gemak in vraag worden gesteld, chatbots die de echte waarheid in pacht lijken te hebben, schietpartijen, drugsgeweld en een klimaatcrisis waar vanuit het standpunt van de jeugd niemand meer van wakker lijkt te liggen.
Het is niet makkelijk om vandaag jong te zijn.
Elk kind is op zoek naar rolmodellen en voorbeelden om mee te experimenteren in zijn of haar eigen leven. De vraag is uit welke rolmodellen jonge mensen vandaag nog kunnen kiezen. Als steeds luider roepen, steeds roekelozer beslissen, steeds respectlozer omgaan met anderen de norm lijkt te worden, heeft dat ook impact op de kleine keuzes die jonge mensen elke dag maken.
Literatuur heeft altijd al de kracht gehad om empathie te vergroten en begrip voor anderen te versterken. Verhalen bezitten en schenken wijsheid waar we vandaag meer dan ooit nood aan hebben. Ook jonge lezers kunnen zich herkennen in personages en al lezend ontdekken dat er andere opties zijn. Lezen kan een krachtige manier zijn om te ontsnappen aan de pessimistische waan van de dag. Ook voor kinderen.
Met Jackie heb ik geprobeerd een boek te schrijven dat mijn tienjarige zelf graag had gelezen. Met voldoende spanning, avontuur en een tikkeltje drama, want op je tien ben je oud genoeg om te beseffen dat het leven geen ponykamp is. Maar ook met zachtheid en kwetsbaarheid. Een verhaal dat toont dat het ook loont als je jezelf niet als het centrum van de wereld ziet, maar dat het je veel kan brengen als je oog hebt voor de noden van anderen. Al is het door spullen te verstoppen in je ontembare krullen om anderen te helpen.
Ik ben er echt van overtuigd dat we meer dan ooit nood hebben aan boeken en verhalen, aan lezende kinderen en jongeren. Maar we moeten misschien ophouden met boeken steeds vaker in één adem te noemen met slechte PISA-resultaten of de teleurstellende leesvaardigheid van ‘de jeugd’. Want zo dreigen boeken mee een deel van het probleem te worden en krijgen ze het etiket van ‘moetjes’. Laat ons boeken weer echt aantrekkelijk maken. Laat kinderen en jongeren lezen. Op hun tempo, hun manier, over thema’s die hen interesseren. Laat ze lezen en laat ze zien dat er nog veel moois is in de wereld. Zet nog meer felle spotlights op al die leerkrachten, bibmedewerkers, leesbevorderaars, auteurs en illustratoren die tijdens de voorbije Jeugdboekenmaand meer dan ooit leesliefde hebben gedeeld.
Ik ben wellicht zeer naïef dat ik denk dat een kinderboek de wereld kan redden. Maar zoals Astrid Lindgren ooit zei: ‘If I have managed to brighten up even one gloomy childhood – then I’m satisfied.’